STARTAVOND ZATERDAG 7 APRIL -  FLORARITEITEN IN 2000 -  VAN A TOT Z HET OVERZICHT - RODELIJST 2000 -  HOKKEN IN 2001,WITTE GEBIEDEN EN NOG VEEL MEER - NATUUREXCURSIES PARK SPOORZICHT -   AGENDA

 

Floron start dit jaar is samenwerking met de KNNV op zaterdag 7 april:
Plaats: NIVON gebouwtje aan de Polderweg 94B.
Aanvang: 19.30 zaal open en om 20.00 begint het programma.
Programma:

• Hein Koningen houdt een lezing over stinzeplanten.
• Na afloop mogelijkheid tot inschrijven:
• inventarisatie hokken
• LMF-A project
• Witte gebieden project
• Rode lijst 2000 verkrijgbaar
• Koffie met koek

Wilt u meer weten: Norbert Daemen
Weth. Driessenstraat 52
1107 XL Amsterdam
tel: 020-6912655, e-mail

Nadere informatie over excursies en inschrijven cursussen bij Norbert Daemen 020-6912655 of e-mail

District 14 Floron Groot-AMSTERDAM

Coordinator: Norbert Daemen
Excursies: Bertien Besteman -  Norbert daemen - Ton Denters - Bart Vreeken
Determinaties: Ton Denters - Ger van Zanen - Bart Vreeken - Robbert Bouman - Arnout Jan Rossenaar  - Bertien Besteman
Nieuwsbrief: Claud Biemans (dit nummer Norbert Daemen) -  Arthur van Dulmen
,
Internet: http//huizen.dds.nl/~floron

Je raakt niet uitgekeken in Amsterdam. Dat is ook weer afgelopen jaar gebleken. Weer veel verrassingen, van soorten die eerder over het hoofd zijn gezien, maar ook soorten die nieuw zijn verschenen. Onze regioflora is volop in 'ontwikkeling'; er duiken bij ons nog regelmatig nieuwe soorten op; nieuwe soorten voor Amsterdam en niet zelden tegelijkertijd ook nieuwe soorten voor ons land. Amsterdam is inmiddels een 'erkend' voorportaal voor nieuwelingen. Denk aan Genaalde streepvaren, Pluimstaartje en Rotsstreepzaad. Maar het gros van de vondsten betreft nieuwe vindplaatsen van 'oude bekenden'. Het zijn waardevolle aanvullingen op de 'Flora-atlas van de regio Amsterdam' ..i De meest bijzondere vondsten zijn in deze nieuwsbrief opgenomen.

Het jaar 2000 was het jaar van Groensteel, Struisvaren, Rankende duivenkervel en een 'vreemde' leeuwenbek waarvan we weten dat hij heel bijzonder is, maar nog niet de naam kennen. Voornemen voor 2001 is om dit mysterie op te helderen. 2000 was ook het jaar van de definitieve doorbraak van Muurfijnstraal en Kransmuur. Tegelijk presenteerden zich weer een lichting nieuwkomers die het de komende jaren mogelijk gaan maken. Kijk in het stedelijk gebied maar uit naar de nieuwe fijnstraalConyza sumatrensis, de Witte resedaReseda alba, de Oosterse plataan Platanus orientalis (zie afbeelding) en het 'dravikgras' Anisantha madritensis. In het landelijk gebied is er wat dat betreft minder nieuws onder de zon.

Mogelijk dat de Zwaardrus Juncus ensifolius hier haar intrede zal doen. Dit jaar werd de soort voor het eerst uit Kortenhoef opgegeven. Vermeldingswaard zijn tenslotte ook nieuwe vindplaatsen van zeldzame soorten als Klimopbremraap Orobanche hederae, Tripmadam Sedum reflexum, RozetkruidkersLepidium heterophyllum, Zandweegbree Plantago arenaria en BijenorchisOphrys apifera.

In 2000 hebben we ook weer geprobeerd het kaf van het koren het scheiden. Bij diverse vondsten was de vraag 'gaat het om een spontane vestiging of niet'. Die vraag blijft belangrijk, omdat we met Floron graag de ontwikkelingen van de spontane flora willen volgen. Blijf alert en geef alleen op wat als 'wild' of 'ingeburgerd' is te beschouwen. Ook hierbij kan onze 'Atlas' je verder helpen ... gebruik hem daarvoor !!

VAN A TOT Z: HET OVERZICHT

Adelaarsvaren Pteridium aquilinum 122-486 TD Amsterdam-Centrum, langs gevelmuur Nieuwe Kerkstraat. 124-485 JS Amsterdam-Watergraafsmeer, langs gevelmuur één plant, samen met Dryopteris filix-mas, Dryopteris carthusiana en Asplenium scolopendrium.

Alsemambrosia Ambrosia artimisiifolia 116-488 PDe Amsterdam-Slotermeer. Plein 40-45, één plant tussen trottoirtegels.

Bijenorchis Ophrys apifera 115-480 HM Schiphol-Oost. Eén plant in berm van de Fokkerweg. Foto op omslag van deze nieuwsbrief.

Bieslook Allium schoenoprasum 117-496 KB Zaandam, bij benzinestation A-7, circa honderdvijftig pollen.

Borstelbies Isolepis setacea 127-485 TD/MM Amsterdam-IJburg, op Haven-eiland. Tiental planten op zandige iets slikkige oever. Eerste vondst van deze soort in directe omgeving van Amsterdam (zie Atlas).

Bleekgele droogbloem Gnaphalium luteo-album 122-487 TD Amsterdam-Centrum. Enkele planten op plaveisel bij New Metropolis/Nemo.

Brede eikvaren Polypodium interjectum 124-487 TD Amsterdam-Zeeburg. Op Borneo-eiland. De belangrijkste groeiplaats van deze soort in onze regio werd door vakkundig herstelwerk behouden.

Dubbelkelk Picris echioides 120-475 RvR Amstelveen. Eén plant in berm van Amstel-Drechtkanaal.

Duinvogelmuur Stellaria pallida 110-491 NB Amsterdam-Westpoortgebied. In onze regio vrij zeldzame soort. Was uit Westpoort (opvallend genoeg) nog niet gemeld.

Dwergkroos Lemna minuta 122-482 RB Amsterdam-Duivendrecht. In volkstuincomplex Amstelglorie.

Gele helmbloem Pseudofumaria lutea In heel Amsterdam, met name in de binnenstad een vrij gewone verschijning geworden. Vooral langs gevelmuren, in souterrains en op oude muren. 124-484 TD Amsterdam-Watergraafsmeer, een prachtige grote groeiplaats op gevelmuur van huis langs 'grachtje' bij Linneaushof.

Gele maskerbloem Mimulus guttatus 121-485 SF Amsterdam-De Pijp. Eén plant verwilderd tussen stoeptegels. 119-483 KB Amsterdam-Zuid/Buitenveldert.

Grasklokje Campanula rotundifolia 122/123-486 TD Amsterdam-Plantage. Aan gevelmuur van Hoogte Kadijk enkele planten. Opvallende vondst; in de stad Amsterdam is deze soort zeer zeldzaam, en tot op heden alleen langs het spoor aangetroffen.

Groensteel Asplenium viride 122-486 TD Amsterdam-Centrum. Twee planten op Amstelsluizen. Zeer opmerkelijke vondst ! Deze varensoort is slechts tweemaal eerder in ons land gevonden (voor het eerst in 1979), waarvan er nu nog één resteert. In Zuidoost Groningen handhaaft de soort zich vanaf 1983 op een sluismuur (Zie ook Floron nieuwsbrief nr. 30 april 2000)

Groot heksenkruid Circaea lutetiana 118-497 FL Zaanstad, aan de oostzijde van de Jagersplas. Bij ons ten noorden van het Noordzeekanaal alleen nog maar bekend van het Vijfhoekpark. In diverse Amsterdamse parken inmiddels volledig ingeburgerd.

Groot trilgras Op enige plaatsen in het Oostelijk Havengebied. Briza maxima 124-487 TD Amsterdam-Zeeburg, Borneo-eiland/ KNSM-eiland/Java-eiland.

Grote waternavel Hydrocotyle ranunculoides 114-498 FL Koog aan de Zaan-West, massaal in geïsoleerde waterpartij. In hetzelfde hok ook op enige andere plekken. Pas onlangs als ingeburgerd in de Nederlandse flora opgenomen. Bij ons tot nu toe alleen in Amstelveen (zie Atlas).

Fijne waterranonkel Ranunculus aquatilis (zie afbeelding) 126-477 ND Amsterdam-Gaasperdam. In sloot langs de Abcouderstraatweg. Lastig herkenbare soort, die nogal eens met andere waterranonkels wordt verward. Verspreiding in onze regio verdient nader onderzoek. Voorlopig worden alleen gedocumenteerde vondsten geaccepteerd.

Hertshoornweegbree Plantago coronopus 122-486 JS/TD/FN Amsterdam-Baarsjes. Op trottoir Chassestraat, tientallen planten. 117-484 NY Amsterdam-Sloten.

Hondstong Cynoglossum officinale 122-487 TD Amsterdam-Oostelijk Havengebied. Piet Heinkade. Eén plant op duinzand langs wegkant. Hier ook Anthriscus caucalis.

Hokjespeul Astragalus glycyphyllos 126-488 FN Schellingwoude. Werd hier in 1995 tot onze grote verrassing in een wegberm aangetroffen. De soort heeft zich sindsdien terplaatse behoorlijk uitgebreid.

Hyssop Hyssopus officinalis 123-486 TD Amsterdam-Entrepotdokbuurt, in Kruithuisstraat, één plant op trottoir. Sierplant, uit het Middellandse Zeegebied, die soms verwilderd op stenige substraten.

Kaal breukkruid Herniaria glabra 122-484 AvN/TD Amsterdam-Zuid. In open plantsoen met grind, langs Amstel. In onze regio vooral langs het spoor en op spoorwegemplacementen.

Kandelaartje In het afgelopen jaar kwamen we tot de ontdekking dat het Kandelaartje regelmatig te vinden is op zogenaamde 'Sedumdaken'. Dit jaar gaan we weer (in april!) opnieuw daken afspeuren. Saxifraga tridactylis 118-485 TD Amsterdam-Slotervaart, in 'Sedum-aanplant' bij gebouw van woonbouwvereniging Eigenhaard. 124-487 TD Amsterdam-Oostelijk Havengebied, op 'Sedum-dak' aan Borneo-eiland. 125-487 TD Amsterdam-Oostelijk Havengebied, in 'Sedum-aanplant' op kop KNSM-eiland; hier ook Hieracium pilosella.

Kleine majer Amaranthus blitum 123-486 CB Amsterdam-Oost. Ruim tien planten op Dappermark. In westelijk Amsterdam regelmatig gevonden, maar daarbuiten nog weinig.

Kleine pimpernel Sanguisorba minor Wordt van diverse nieuwe plaatsen gemeld (onder meer uit wegberm Guisveld), maar blijkt meestal te zijn uitgezaaid.
 
 

Klokjes Campanula spec. Diverse klokjes komen regelmatig verwilderd in het stedelijk gebied voor. Mogelijk is er sprake van inburgering. De komende jaren zullen we proberen om dat te achterhalen. Bijzondere aandacht daarbij verdienen Campanula rapunculus (Ruig klokje) en Campanula poscharskyana. Beide soorten zijn in toenemende mate in Amsterdam te vinden. Ook Campanula carpatica (Mariaklokje) (zie afbeeelding) wordt veel verwilderd gevonden, maar zij lijkt zich (nog) niet permanent te kunnen vestigen.

Klimopbremraap Orobanche hederae 118-480 HvH Amstelveen. In 2000 met tientallen spontaan in het heempark De Braak verschenen. In ons land zeer zeldzaam; de 3^e vondst in de regio Amsterdam.

Koningsvaren Osmunda regalis 128-479 AvN Amsterdam-Zuidoost, zuidzijde Gaasperplas. Vijftal oude planten in klein resterend veenterrein aan zuidoever, samen met Hieracium laevigatum en Luzula multiflora.

Kransmuur Polycarpon tetraphyllum Diverse nieuwe vondsten. De soort is bij ons nu uit acht kilometerhokken bekend. Kransmuur werd in onze regio voor het eerst in 1991 in Buitenveldert (119-482) vastgesteld. Dit was tevens de primeur van ons land. Zie ook het artikeltje 'Amsterdam aan de Middellandse Zee' in het het Noordhollands landschap no. 4, 2000. Nieuwe vondsten in 2000: 124-485 486 TD Amsterdam-Entrepotdokbuurt, enkele planten tussen plaveisel Entrepotdoksluis. 121-486 PS Amsterdam-Centrum. Vele honderden, vaak minuscule planten op trottoir voor Stopera. 120-482 RB Amsterdam-Buitenveldert, op trottoir van Heemskerckstraat, enkele planten. 115-487 PDe Op twee plaatsen in Amsterdam-Geuzenveld, bij Geusplein en in Bartholt Enthesstraat. Op beide plaatsen meer dan tweehonderd planten.

Kweekdravik Bromopsis erectus 128-479 TD/AvN Amsterdam-Zuidoost. Langs straatkant Sieben van de Baanhof.

Maretak Viscum album 115-483 en 116-483 JR/ND Amsterdam-Sloten. In populier bij Wielercircuit in meelbes in Siegerpark. Op beide plaatsen één plant. Alles wijst erop dat deze twee maretakken zijn aangeplant.

Moerashertshooi Hypericum elodes 138-476 ND Bussum-Hilversumse Meent. In 1995 hier verschenen in natuurontwikkelingsgebied. Heeft zich hier sindsdien sterk uitgebreid!

Moerasvaren Thelypteris palustris 122-486 EB Amsterdam-Plantage, Eén plant op brugmuur Nieuwe Herengracht-Muiderstraat.

Muurfijnstraal Erigeron karvinskianus Het gaat voorspoedig met deze nieuweling. In 2000 heeft de soort zich fors uitgebreid. Nieuw in 2000: 119-486 PvD Amsterdam-West, enkele planten in Kwakerstraat. 119-487 PDe Amsterdam-Baarsjes. Eén plant hoek Wolffstraat en De Clercqstraat. 122-486 TD Amsterdam-Centrum. Nieuwe Achtergracht 8-22. Vele tientallen planten langs gevelmuur. 120-485 RB Amsterdam-Oudzuid. Ruysdaelstraat. Enkele planten. 122-486 TD/AvN Amsterdam-Plantage. Langs gevelmuur Plantage Doklaan. 124-487 WBK Amsterdam-Zeeburg. Eén plant langs Surinamekade.

Muurfijnstraal Nigella Nigella sativa 119-486 PvD Amsterdam-West, drie planten op kademuur van Jacob van Lennepkanaal. Eenjarige, eetbare plant, die gebruikt wordt als keukenkruid en af en toe verwilderd.

Plataan Platanus hispanica / Platanus orientalis 122-486/123-486 TD/JV Amsterdam-Plantage. Op diverse plaatsen jonge bomen, onder meer rond de Kalenderpanden aan de Hoogte Kadijk, rond het Entrepotdok en op de kademuur van de Alexanderkade. Op 8 oktober was er een stadsplantenexcursie waarbij we met Floron-floristen deze groeiplaats bezochten. Johan Vos schreef naar aanleiding hiervan het volgende: "De platanen vielen op door hun diep ingesneden handdelig blad. Voor mij reden om er maar eens een boek op na te slaan. Nederland is in feite ongeschikt als natuurlijke groeiplaats voor 'de' plataan. In Zuidoost-Europa groeit de Oosterse plataan Platanus orientalis (zie afbeelding blz. …)en in Noord-Amerika de Westerse plataan Platanus occidentalis. Uit deze twee soorten is de hybride Platanus hispanica gekweekt die in Nederlandse steden veel wordt aangeplant en daar over het algemeen uitgestekend gedijt. Van hybriden is echter bekend dat ze helemaal geen of verminderd kiemkrachtig zaad produceren. Eigenlijk zouden ze zich dus niet moeten kunnen voortplanten. De Oosterse plataan, in zijn jeugd vorstgevoelig door de oorspronkelijk zuidelijk herkomst zorgt echter wel voor nageslacht. De Amsterdamse vindplaats bevond zich vlak bij Artis, waar veel veel bijzondere boomsoorten zijn aangeplant. Het is dus goed mogelijk dat daar ook Oosterse platanen bij zijn, die gezien het opwarmende (stads)klimaat nu opeens zich kunnen uitzaaien. In elk geval deed het diep ingesneden blad (middenlob langer dan breed) mij sterk denken aan het blad van een Oosterse plataan". Wordt vervolgd in 2001!!!!

Plat beemdgras Poa compressa 126-477 ND Amsterdam-Gaasperdam, langs spoor Hoge Dijk. Uit deze omgeving nog niet opgegeven.

Pekbloem Silene armeria 110-490 NB Amsterdam-Spaarnwoude. In recreatiegebied Spaarnwoude. 121-484 PvdB Amsterdam-De Pijp. In zogenaamde 'buitenkoekoek' van de Esprit-Scholengemeenschap. Enkele planten al enige jaren standhoudend.

Rankende duivenkervel Fumaria capreolata (zie afbeelding een scan van het toegezonden materiaal) 122-486 AK Amsterdam-Plantage, twee planten in heg bij Hugo De Vriesgebouw aan de Plantage Middenlaan. Nieuw voor onze regio ! In ons land een zeer zeldzame soort.

Rietorchis Dactylorhiza majalis praetermissa In onze regio een bekende verschijning, met name in de stadsrand. De soort groeit opvallend veelvuldig aan de voet van taluds van (snel)wegen. 125-483 TD Diemen. Hartvelse weg bij A10, in brede berm langs Weespertrekvaart. 125-485 TD Amsterdam-Watergraafsmeer, aan oever Ringvaart. 117-484 NY Amsterdam-Sloten.

Rode ogentroost 127-483 en 127-482 ND Diemen, IJsbaantje bij de Diem. 126-477 ND Amsterdam-Gaasperdam. Aan talud van fietspad en spoordijk bij Hoge Dijk, honderdtal planten samen met Dactylorhiza majalis praetermissa.

Rode spoorbloem TD/WBK Op diverse plaatsen min of meer verwilderd en mogelijk plaatselijk ingeburgerd, vooral in de oostelijke helft van de stad; onder meer langs de Sarphatiestraat, de Voormalige Stadstimmertuin en de Plantage Muidergracht.

Rood guichelheil Anagallis arvensis 123-483 PvdB Amsterdam-Duivendrecht. Tientallen bij spooroprit. In onze regio een schaarse soort die onregelmatig en onbestendig voorkomt.

Rotszeepkruid Saponaria oxymoides 123-486 TD Amsterdam-Plantage. Op deze bekende vindplaats heeft de soort zich enigzins uitgebreid.

Rozetkruidkers Lepidium heterophyllum 118-497 en 119-497 FL Zaandam-Oostzaan, in schrale berm A-7 en in spoorberm. In ons land een zeldzame soort en in onze regio nog maar drie eerdere vondsten. NB: Vondst is voorlopig geaccepteerd; materiaal en nadere vindplaatsaanduiding volgen in 2001.

Ruige weegbree Plantago media 112-489 KNNV Westpoortgebied. In berm van Wethouder van Essenweg. Deze soort groeit in ons land vooral in het rivierengebied; in onze regio zeer zeldzaam. Recentelijk bij ons op enige plaatsen ingezaaid.

Saffloer Carthamus tinctorius 127-485 MM Amsterdam-Diemerzeedijk. Adventief: twee planten op ontzilt zand dat hier vanwege de herinrichting is aangebracht.

Slanke wikke Vicia tetrasperma cf gracilis 124-487 WBK Amsterdam-Zeeburg. Bij ingang van Piet Heintunnel. Zeer zeldzame soort van het Estuariëndistrict (Zeeland). Er is materiaal naar het Nationaal Herbarium gestuurd, dat retour is gekomen met de volgende opmerkingen van Wout Holverda: "Het moet gezegd dat het een heel gracieus plantje is en dat de vruchtsteel doorgaans langer is dan het bijbehorende schutblad. Daar staat echter tegenover dat de trossen steeds 1-bloemig zijn, en de vruchten steeds 3- of 4-zadig. Dat klopt weer niet met de grotere exemplaren van subsp. gracilis. Feit is natuurlijk dat de beide ondersoorten in alle kenmerken overlap vertonen of dat het soms hangt op een millimeter zoals bij de lengte van de bloemkroon. Mij dunkt het beste -want er moet iets gebeuren- als ik de soort als 'gracilis' benoem en de genoemde twijfels aan het etiket toevoeg. Graag ontvang ik dan volgend jaar opnieuw een of enkele nieuwe planten, liefst ook met bloemen". Wordt dus vervolgd!

Steenbreekvaren Asplenium trichomanes (zie afbeelding)124-487 TD Amsterdam Borneo-eiland, zuidelijke basaltuur. De soort is massaal en versterkt weergekeerd op de kademuur terplaatse, nadat deze in oktober 1996 muurplantvriendelijk was hersteld met een speciale kalkmortel. Ook de Brede eikvaren en Zwartsteel hebben de opknapbeurt goed overleefd en lijken te profiteren van het deskundig uitgevoerde herstelwerk. Bemoedigend !!! en een compliment aan Jasper Tetteroo van het Ingenieurs Bureau Amsterdam die als opzichter het werk hier enthousiast heeft begeleid. 121-485 TD Amsterdam-Centrum. Het gaat goed met de steenbreken op het Weteringsluisje (ruim vijftig planten). De soort staat hier zeker al vanaf 1953 en heeft de muurplant-vriendelijke restauratie in 1988 goed doorstaan.

Stijve naaldvaren Polystichum aculeatum 122-488 TD Amsterdam-Noord, op Willem-I-sluis in Noordhollands Kanaal. Handhaaft zich hier nog steeds; inmiddels de nog enig resterende vindplaats in onze regio!

Straatliefdegras Eragrostis pilosa Kwam in onze regio -in vergelijking met elders- nog maar op bescheiden schaal voor, maar inmiddels heeft dit gras zich ook bij ons stevig gesetteld. 118-498 FL Zaanstad-Kalf. 130-493/131-493 GvZ Zuiderwoude.

Struisvaren Matteuccia struthiopteris 121-484 PvdB Amsterdam-Pijp. In 'buitenkoekoek' van de Esprit-Scholengemeenschap tenminste één plant, maar vermoedelijk meer. Dit is voor het eerst dat deze varensoort zich spontaan in onze hoofdstad vestigd. De 'koekoeken' zijn overigens vermaard om hun varenrijkdom (tien verschilende soorten) en vanwege het grote aantal tongvarens (de grootste populatie van Amsterdam).

Tandjesgras Danthonia decumbens 130-493 GvZ Bij Zuiderwoude. Zie Atlas 'In veenstreken in schraalgrasland'.

Tengere rus Juncus tenuis 120-470 EV/TP/BvU/IB/JdP Nabij Mijdrecht. 127-478/126-477 ND Amsterdam-Gaasperdam. Op en bij het recreatiegebied Hoge Dijk, massaal op sterk betreden plaatsen; ook veelvuldig in intensief gemaaide ligweiden.

Tongvaren Asplenium scolopendrium Bijna alle Amsterdamse tongvarens groeien op gracht- en kademuren. Bijzonder zijn daarom de volgende vondsten, die tevens twee nieuwe kilometerhokken opleveren. 124-485 GT Amsterdam-Watergraafsmeer, Galileïplantsoen, één plant op vrijstaande muur. 124-485 JS Amsterdam-Watergraafsmeer, op gevelmuur drietal planten samen met Dryopteris filix-mas, Dryopteris carthusiana en Pteridium aquilinum. 123-485 TD Amsterdam-Oost, Oosterparkstraat op hoek met Linneausstraat, één plant op vrijstaande muur.

Tripmadam Sedum reflexum 114-497 FL Westzaan-Koog aan de Zaan, massaal (circa vijfhonderd planten) op zuidtalud A-8. 124-487 WBK/TD Amsterdam-Zeeburg, KNSM-eiland, enige planten op het zuiden geëxponeerde kademuur. Staat van nature langs de grote rivieren; in onze regio voorheen bekend uit het Gooi (daar nu nog op één locatie) en op de Ringspoordijk in Amsterdam-West (groeiplaats hier is in 1983 verloren gegaan).

Tuinlobelia Lobelia erinus In de binnenstad van Amsterdam opmerkelijk vaak verwilderd voorkomend, en vergelijkbaar met de manier waarop

Zilverschilzaad Lobularia maritima zich 'gedraagd'.

Vijgenboom Ficus carica 117-485 AS Amsterdam-Slotervaart. Eén grote boom (mogelijk oudste van Amsterdam ?) aan gevelmuur Scholengemeenschap aan Lelylaan thv Veltmanstraat. Hier hoogstwaarschijnlijk spontaan. 121-488 JR Amsterdam-Bickerseiland. Eén grote vrij boom tegen de achterzijde van de gevel het wooncomplex Grote Bickersstraat 48.

Watersla Pistia stratoides 116-495 FL Zaandam, één plant in Papenpadsloot. 120-497 Oostzaan, De Haal. 119-486 PvD Amsterdam-Oudwest. In Da Costagracht zich explosief uitbreidend en tot in oktober aanwezig.

Wit hoefblad Petastes alba 120-480 Amstelveen. In Middelpolder langs Machineweg. Volgens vinder hier zeker sinds 1966 in wegberm.

Witte reseda Reseda media 123-486 TD Amsterdam-Entrepotdokbuurt, twintigtal planten langs gevelmuren en tussen trottoir op Hoogte Kadijk. Nu al enige jaren aanwezig en zich spontaan uitbreidend. Opvallende vondst van deze soort uit het Middellandse Zeegebied die niet tot onze flora behoort. Opvallend omdat de soort op de Hoogte Kadijk ingeburgerd lijkt te zijn.

Zandweegbree Plantago arenaria 123-486 WBK Amsterdam-Plantage. Minimaal 28 planten langs west-gevelmuur Ir. J. Mulderplein. Landelijk zeer zeldzame soort, zo ook in Amsterdam. In onze regio uit vier kilometerhokken bekend. Van onderhavige hok wel bekend, maar niet van deze vindplaats.

Zeewinde Calystegia soldanella KNNV Mogelijk in Westpoortgebied. Zeer opmerkelijk opgave: zie het KNNV-blaadje jrg. 20, nr. 4. Komend seizoen wordt vindplaats nogmaals bezocht om de vondst te verifiëren.

Zwaardherik Eruca vesicaria 127-485 TD/MM Amsterdam-IJburg, op Haveneiland. Massaal ingezaaid om zand vast te leggen.

Zwaardrus Juncus ensifolius Oorspronkelijk uit westelijk Noord-Amerika en Japan en in ons land op twee plaatsen als ingeburgerd beschouwd. Wordt overigens als moerasplant voor vijvers via tuincentra aangeboden. 134-471 CdH/JB Kortenhoef, in slootoever nabij Kortenhoefse plassen. Hier drie forse pollen en één jonge plant. Het ziet er naar uit dat de planten hier enige tijd geleden zijn aangeplant. Mogelijk dat de soort hier op termijn weet in te burgeren. We houden haar in de gaten!

Zwartsteel Asplenium adiantum-nigrum 119-486/119-487 VtH/TD Het gaat goed met de Zwartsteel. Op veel plaatsen is het aantal planten sterk toegenomen.

Spectaculair is vooral de toename van deze varen aan Haarlemmertrekvaart bij de Westergasfabriek (119-487). In 1999 werden hier 66 planten geteld, dit jaar waren dit er 234 !!! Overigens wordt in 2001 deze muur hersteld. Met het stadsdeel is afgesproken dat zwartstelen en tongvarens zoveel mogelijk worden ontzien. Ook elders bij de Westergasfabriek (een oude bakstenen fundament van een gashouder) worden daar waar kan zwartstelen en tongvarens gespaard. Dat dergelijk muurplantvriendelijk herstelwerk wat kan opleveren is gebleken in het Oostelijk Havengebied (zie bij Steenbreekvaren). Er kon in 2000 ook weer één nieuwe vindplaats aan het bestand worden toegevoegd. In Amsterdam-West 120-486 PvdB/PvD werden zeventien planten gevonden op een brugmuur aan de Da Costagracht.

-- Anisantha madritensis Een lastig herkenbaar nieuw Zuid-Europese gras, dat bij ons op en drietal nieuwe plaatsen is aangetroffen; al eerder op twee andere lokaties. 124-487 TD Amsterdam-Zeeburg. Op twee plaatsen in het Oostelijk Havengebied, namelijk op KNSM- en Borneo-eiland. 123-486 TD Amsterdam-Plantage. Aan zonnige gevelmuur op Hoogte Kadijk.

-- Conyza sumatrensis 123-486 RvdM Amsterdam-Plantage. Mauritskade nabij Tropenmuseum. Komt van oorsprong uit Zuid-Amerika. Sinds eind 1800 in West-Mediterrane gebied, vandaar uit naar het noorden uitbreidend. Momenteel in Zuid-Engeland en in België (Oost- en West-Vlaanderen) ingeburgerd en daar inmiddels vrij veel voorkomend. In 1999 in ons land voor het eerst bij Arcen, op de voet gevolgd door Amsterdam (zie ook Gorteria 26: 224-226).
 

Waarnemers:

WBK Wendy Bach-Kolling; KB Koos Ballintijn; IB Ineke Bams; BB Bertien Besteman; CB Claud Biemans; JB Jeanne Bok-Krieger; PvdB Paul van den Boogaard; RB Robbert Bouman; NB Nico Buiten; ND Norbert Daemen; TD Ton Denters; PD Philips Derks; PvD Paul van Deursen; SF Simon Flippo; CdH C. de Haas; HvH Henk van Halm; VtH Valentijn ten Hoopen; FL Frits Lambert; RvdM Ruud van der Meijden; HM Harry Mulder; FN Fred Nordheim; AK A. Kerkhof; MM Martin Melchers; AvN Aafke van Nierop; AS A. Sint-Koster; TP Tom Piek; JdP Jan du Pont; RvR Roos van Rosmalen; PS Pieter Slim; JS Joop Stam; GT Geert Timmermans; BvU Betty van Uchelen; EV Elsa Vis; JV Johan Vos; NY Nel Ypenburg; GvZ Ger van Zanen.

…i Deze Atlas is eigenlijk een 'must' voor iedere amsterdamse florist. Gelukkig zijn er nog een beperkt aantal atlassen beschikbaar voor de gereduceerde prijs van fl. 35,-. Geïnteresseerd: bel 020-4191858.
 
 

RODE LIJST 2000

In 2000 is de nieuwe Rode Lijst uitgebracht. Wilt u een kopie van deze lijst geef dan een belletje of een e-mail bericht aan uw coördinator dan stuur ik u de lijst. Ook op de startavond 7 april zullen er kopieën liggen. Handig om in uw flora te doen en nog eens na te zien wat er is veranderd ten opzichte van de vorige lijst. In Gorteria 26-4 van 15 juni staat een uitgebreide verhandeling hoe de Rode Lijst is samengesteld en welke criteria zijn gehanteerd. Naast de uitleg van de Rode Lijst bevat dit nummer een indeling van rode-lijst planten naar ecologische groepen. Hierin komt duidelijk naar voren welke biotopen het meest kwetsbaar maar ook zeldzaam geworden zijn. Een absolute topscore heeft het kalkgrasland met 50 rode-lijst soorten. Ook planten van klakrijke akkers met 30 rode-lijst soorten van de totaal 33 soorten, is een zeer bedreigd biotoop.
De indeling van rode-lijst soorten naar standplaatsfactoren geeft inzicht in het voorkomen van rode-lijstsoorten naar voedselrijkdom, vocht, zuurgraad vegetatiestructuur etc.
Kortom een interessant nummer van Gorteria en voor naslagliefhebbers zeker een nummer om in de kast te hebben.
 
 

HOKKEN IN 2001, WITTE GEBIEDEN EN NOG MEER

Omstreeks 10 december dreigde in mijn tuin het Speenkruid in bloei te komen. In een bloempot stond de Muurfijnstraal nog volop te bloeien. Na een zeer lang najaar en voor sommige planten een uitzonderlijk lange bloeiperiode heeft de afgelopen winter toch een rem op de natuur gezet. Nu de dagen weer lengen en al heel wat zaden ontkiemen kriebelt ook het inventarisatiebloed.
Het district Groot Amsterdam behoort tot een van de best onderzochte districten in het land. Het uitkomen van de "Atlas" heeft hiertoe flink bijgedragen.
In het stedelijke gebied zijn er maar weinig stukken die niet op de schop gaan. Dit betekent voor de vegetatie een teruggang in successie en kansen voor pioniers. Zo is tot groot verdriet van velen in het westelijk havengebied de Amerikahaven aangelegd, is de Diemerzeedijk gesaneerd en zijn er nieuwe eilanden verrezen in het Buiten IJ. Deze veranderingen vragen om aandacht en volgen van de vegetatie. Wellicht interessante hokken om het komende jaar eens te inventariseren.
Ook zijn er hokken die vermoedelijk nog onvolledig zijn bekeken. Het gehanteerde criterium is het aantal voorkomende soorten in een hok. In Groot Amsterdam is dat een hoog aantal met een flinke variatie. De "Atlas" vermeldt een hoogste aantal van 444 soorten en een dieptepunt van 27 soorten in akkerland met diepe sloten. Gemiddeld liggen de meeste hokken hoger dan 150 soorten. Op grond van deze gegevens is een lijst samengesteld met hokken die nog eens grondig doorlopen kunnen worden. Tijdens de startavond kunt u hiernaar vragen.
Uiteraard blijft het ook leuk om een vast hok jaarlijks te bezoeken en nieuwe soorten te ontdekken of veranderingen die er plaats vinden.

Floron is voornemens om een Atlas van Nederland uit te geven. Hiervoor moet nog flink wat wit gebied geinventariseerd worden. Omdat het ondoenlijk is om binnen een korte tijd alles te inventariseren, zijn representatieve hokken uitgezocht. Veel floristen vinden het leuk om tijdens vakanties of in een weekend ook een onbekende omgeving in beeld te brengen. Het is dan altijd weer een verrassing welke soorten er in die speciale omgeving staan. Wie weet is er in die omgeving een "Wit hok" dat dringend om inventarisatie vraagt. In Leiden en binnenkort op de website van Floron kunt u deze hokken opvragen.
Ook uw dc heeft hierover informatie .

Ons buurdistrict 15 "Hollands Duin" organiseert op zondag 20 mei en zondag 19 augustus in Flevoland, waar nog veel "Witgebied" ligt, inventarisatie dagen. Opgeven kan bij Joop Mourik 023-5285502.

In België wordt een gelijksoortig project voor het inventariseren van hokken gedraaid. Indien u interesse heeft om hier een hok te inventariseren dan kunt u op het internet informatie vinden welke hokken beschikbaar zijn. http://www.instnat.be/Soorten/Flora/Flora.htm.

Bijzondere aandacht vraagt het juist invullen van de formulieren bij het inventariseren. Denkt u aan het volledig invullen van alle gegevens. Ook het aankruisen van de hokjes, vermelden van abundantie, is het hok volledig geinventariseerd, naam en adres etc. Streeplijsten hebben ook een binnenkant met meer bijzondere planten en ondersoorten. Wilt u hier ook naar kijken.

Voor de liefhebbers van gegevens verwerking in de computer is er het programma Plantago 1.2 met een handboek en zelfs een cursusbeschrijving. Graag zou ik van u willen vernemen of u interesse heeft in de digitale verwerking zodat we in Amsterdam een cursus kunnen geven. Heeft u interesse neem dan contact op met uw DC.

Natuurexcursies park Spoorzicht:

Datums: (elke laatste zondag van de maand)
29 april 2001, 27 mei 2001, 24 juni 2001,29 juli 2001

Organisatie: Diemer Platform Spoorzicht Groen
Tijd: 11.00-13.00 uur
Startpunt: parkeerplaats noordzijde NS-station Diemen Centrum
Meenemen: rubber laarzen (april), spiegeltje (verrekijker).

Park Spoorzicht staat in de winter onder water. Daarom kan de eerste
rondleiding pas in april gehouden worden.
Waterdicht schoeisel is dan nog wel noodzakelijk. Zie het land langzaam
opdrogen en in de loop van het seizoen veranderen.

Kopij

Wetenswaardigheden, bijzonderheden, mooie afbeeldingen van planten, een leuke anekdote over het inventariseren of planten, zendt dan deze kopij voor de volgende Nieuwsbrief aan Norbert Daemen.

Floron-agenda

zaterdag 7 april 20.00 Startavond lezing Stinseplanten KNNV/FLORON Hein Koningen, NIVON-gebouwtje Polderweg 94B.

mei/juni 16/5, 23/5, 30/5, 6/6, 13/6 20/6 19.30-22.00 Grassencursus Zon Alom Amsterdam zuidoost

vrijdag 25/5 10.00-16.00 Determinatie opfrisdag en werken met nieuwe Veldgids Nederlandse Flora Zon Alom Amsterdam zuidoost

zaterdag 28/4 13.30 Excursie met Bertien Besteman in het Siegerpark Amsterdam Sloten

weekend 6-8 juli Determinatieweekend met Bart Vreeken in de duinen bij Castricum en Schoorl. Nadere informatie in Gorteria en tijdens startavond. Dagbezoek is mogelijk.

zondag 4 augustus station Naarden/Bussum vanaf 11.00 Excursie planten kijken in het Laegies Kamp met Norbert Daemen in samenwerking met KNNV Amsterdam. Fiets huren ter plaatse is mogelijk of wandelen naar de parkeerplaats. Start om 11.30 vanaf parkeerplaats ingang Naardermeer bij het voormalige fort.

15 augustus 19.00 Excursie waterplanten met Norbert Daemen vanaf Zon Alom in Amsterdam zo.

zo 14 oktober 12.00 vertrek vanaf de hoofdingang van de Stopera metro Waterlooplein. "Op veel manieren langs bijzondere varens" met Ton Denters

LET OP!! De KNNV in Amsterdam bestaat 100 jaar. In verband hiermee organiseren zij diverse interessante excursies en cursussen voor floristen. Raadpleeg Blaadje of de website http://www.knnv.nl